Aksara sunda lanjutan 1

Sampurasun...

Materi nu bade diterangkeun ayeuna masih keneh ngeunaan aksara sunda, nu dibahas dina kasempatan ieu nyaeta perkawis rarangken dina aksara sunda.

Rarangkén mangrupikeun sistem aturan pikeun nyada atanapi vokalisasi aksars Sunda. Dumasar panempatanana, Rarangkén kagungan 3 rupa panempatan, nyaeta:


1.  Di Luhur (panempatan di luhur) 
Wandararangken ieu kedah disimpen di luhur aksara konsonan / Ngalagena, kelompok ieu ngagaduhan 5 jinis / aturan sora, nyaéta:

• --- 1. PANGHULU ---  

• gunana pikeun ngarobah sora konsonan (mimitina / a /) kana / i /

Lambang panghulu, ayana di luhur konsonan

• Conto pamakean:

Ngalagena Nyai nganggo PANGHULU, maka éta janten RI

•  --- 2. PAMEPET ---  

• gunana pikeun ngarobah sora konsonan (mimitina / a /) kana / e /

Lambang pamepet, ayana di luhur konsonan

• Conto pamakean:

Ngalagena MA nganggo PAMEPET, teras janten ME

• conto pamakéan kecap: NeMPO ( Tempo ) , Mencari ( milari ) jsb   

•  --- 3. PANEULEUNG -  

• gunana pikeun ngarobah sora konsonan (tadina / a /) kana / eu /

Lambang Paneuleung, ayana di luhur konsonan

• Conto pamakean:

Ngalagena DA nganggo PANEULEUNG, maka janten DEU

• conto dina kecap: Beuki ( digantung ), Ceurik ( nangis ) jsb.  

• --- 4. PANGLAYAR -  

• gunana pikeun nambihan afiks / r / kana konsonan / vokal.

Lambang panglayar, ayana di luhur konsonan

• Conto pamakean:

Panglayar kedahna leres-leres upami konsonan disada sanés / a /

• conto pamakéan kecap: Kamar ( kamar ), KarTini, jsb 

• --- 5. PANYECEK -  

• Guna na sami sareng Panglayar, tapi béda-béda sora, Panyecek guna na pikeun nambihan afiks / ng / ka konsonan / vokal.

Simbol panyecek, ayana di luhur konsonan

• Conto pamakean:

Ngan sapertos Panglayar, Panyecek kedahna ditunda di palih katuhu upami konsonan disada sanés / a /

• conto pamakéan kecap: kujang ,  Mangsa ( waktos ), bangkong (kodok),  jeung sajabana

 ---------------------------------------------

2.  Di Gigir (panempatan sabeulah) 
Wanda rarangken ieu kedah ditunda gigireun konsonan / Ngalagena, kelompok ieu ngagaduhan 5 jinis / aturan sora, nyaéta:

• --- 1. PANÉLÉNG ---  

• gunana pikeun ngarobah sora konsonan (mimitina / a /) kana / é /. Panéléng panempatan kedah di kénca Ngalagena.

Lambang panéléng, perenahna di kénca konsonan

• Conto pamakean:

Ngalagena NA nganggo PANÉLÉNG, teras janten NÉ

•  conto dina kecap: Méja, Béca, jsb.

• --- 2. PANOLONG ---  

• gunana pikeun ngarobah sora konsonan (mimitina / a /) kana / o /.

Lambang panolong, ayana di sisi katuhu konsonan

• Conto pamakean:

Ngalagena CA nganggo PANOLONG, teras janten CO

• --- 3. PAMAÉH ---  

• kapaké pikeun mareuman sora vokal dina sadaya aksara Ngalagena / konsonan.

Simbol Pamaéh, ayana di sisi katuhu konsonan

• Conto pamakean:

Ngalagena TA nganggo PAMAÉH, teras janten T ------------------------------------------ --------------------------

Pamaéh TEU TIASA DIGUNAKEUN upami dianggo dina konsonan RA, NGA, HA. (sabab RA, NGA, HA parantos ngagaduhan  PANGLAYAR, PANYECEK, PANGWISAD, kecuali éta DAPAT digunakeun pikeun nyerat Singkatan )

---------------------------------

Pamaéh ogé TEU BISA DIGUNAKEUN upami dianggo nalika R, L, Y disada. 
(Kusabab aya aturan PANYAKRA, PANYIKU, PAMINGKAL)  

• --- 4. PANGWISAD ---  

• gunana pikeun nambihan afiks / h / pikeun konsonan.

Simbol Pangwisad, ayana di sisi katuhu konsonan

• Conto pamakean:

Panempatan Pangwisad kedah palih katuhu, sanaos konsonan maos O

• --- 5. PAMINGKAL ---  

• gunana pikeun masang sora / y / di tengah konsonan.

Simbol pamingkal, ayana di sisi katuhu konsonan

• Conto pamakean:

• Pamingkal moal tiasa dianggo upami dianggo dina konsonan SA & NA sabab:

1. SA gaduh bentuk nyalira dina sora Y, nyaéta SYA.

   

   Ngalagena SYA

2. NA boga sora sorangan, nyaéta HIS 

   

   HIS Cartagena

3.  Dina Handap (panempatan di handap) 
Wanda rarangken ieu kedah ditunda handapeun aksara konsonan / Ngalagena, kelompok ieu ngagaduhan 3 jinis / aturan sora, nyaéta:

• --- 1. PANYUKU ---  

• gunana pikeun ngarobah sora konsonan (mimitina / a /) kana / u /.

Simbol Panyuku, ayana dina konsonan

• Conto pamakean:

Ngalagena LA nganggo PANYUKU, teras janten LU

• --- 2. PANYIKU ---  

• sami sareng Pamingkal, Panyiku  gunana pikeun nyelapkeun sora / L / di tengah konsonan.

Simbol Panyiku, ayana di handapeun konsonan

• Conto pamakean:

  

  Posisi kuring kedah di kénca upami konsonan maca / u /

• conto dina kecap: seBlak, Ceplok , Jiplak  jsb.

• --- 3. PANYAKRA ---  

• sami sareng Pamingkal & Panyiku, Panyakra gunana pikeun nyelapkeun sora / R / di tengah konsonan.

Simbol Panyakra, ayana dina konsonan

• Conto pamakean:

Posisi ti Panyakra kedah di kénca lamun konsonan pareum / u /

• Conto panggunaan dina kecap: Pramuka,  Potrét, gatra,  jsb.

Cekap sakitu anu jadi materi aksara sunda lanjutan 1, anu jd tugas ayeuna mangga serat rangkuman tina materi diluhur teras kirim ka WA pak Sidrah tong hilap sertakeun nami sareng kelas na, gunakeun basa sunda lemes sareng resmi, teu kedah nganggo emoticon sagalarupa, cekap saperluna, haturnuhun.

Ps: kanggo absen sareng penugasan, langkung ti tabuh 6 sonten sasuai jadwal hari palajaran na moal di anggap, komo nu kakarak ngirim tugas di hari lain mah, kedah tengetan deui, diajar online ge kedah serius.

Sumber: